Tworzenie gwintów to jeden z kluczowych procesów w obróbce metalu, szczególnie w warsztatach ślusarskich, przemysłowych i mechanicznych. W zależności od skali prac i rodzaju materiału, można zastosować różne narzędzia. Do najczęściej wykorzystywanych należą gwintowniki ręczne i maszynowe. Chociaż ich funkcja jest taka sama – wykonywanie gwintów wewnętrznych – różnią się pod wieloma względami. W tym artykule przyjrzymy się im bliżej, aby pomóc Ci wybrać odpowiedni typ narzędzi do gwintowania.
Czym są gwintowniki?
Gwintownik to narzędzie skrawające służące do wykonywania gwintu wewnętrznego w otworze (np. pod śrubę). Gwint powstaje dzięki specjalnemu uzębieniu, które usuwa materiał z wnętrza otworu w formie wiórów, tworząc spiralny rowek. Gwinty mogą mieć różne kształty (metryczne, calowe, drobnozwojowe), a także być prawo- lub lewoskrętne.
Gwintowniki ręczne
Charakterystyka
Gwintowniki ręczne to klasyczne narzędzia, przeznaczone do pracy przy użyciu pokrętła ręcznego (tzw. oprawki). Stosuje się je głównie do pracy jednostkowej, naprawczej lub tam, gdzie nie ma dostępu do maszyny. Ich konstrukcja pozwala na kontrolowane, powolne cięcie gwintu, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia materiału.
Cechy gwintowników ręcznych:
Zestaw składa się zwykle z 3 narzędzi: zdzieraka (nr 1), pośredniego (nr 2) i wykańczającego (nr 3).
Cięcie gwintu etapowo – każdy gwintownik pogłębia rowek, aż do uzyskania finalnego kształtu.
Idealne do pracy w trudno dostępnych miejscach i przy pracach naprawczych.
Mniejsza prędkość pracy w porównaniu z wersjami maszynowymi.
Wymaga doświadczenia i wyczucia siły – szczególnie przy twardszych materiałach.
Zastosowanie:
warsztaty ślusarskie,
prace konserwacyjne i serwisowe,
małe zakłady rzemieślnicze,
hobbyści i majsterkowicze.
Gwintowniki maszynowe
Charakterystyka
Gwintowniki maszynowe, jak sama nazwa wskazuje, są przeznaczone do stosowania w maszynach: tokarkach, frezarkach CNC, wiertarkach kolumnowych lub maszynach gwintujących. Umożliwiają szybkie, wydajne i powtarzalne tworzenie gwintów o wysokiej precyzji.
Cechy gwintowników maszynowych:
Zazwyczaj pojedyncze narzędzie wykonuje cały gwint (brak potrzeby używania zestawu).
Szybka i powtarzalna praca przy dużych ilościach elementów.
Mniejsze ryzyko błędów dzięki automatyzacji procesu.
Dostępne wersje z powłokami ochronnymi (np. TiN) zwiększającymi trwałość narzędzia.
Przystosowane do dużych obciążeń i cięcia w twardych materiałach.
Zastosowanie:
przemysł metalowy,
produkcja seryjna,
linie montażowe,
nowoczesne warsztaty CNC.
Kluczowe różnice – gwintowniki ręczne vs maszynowe
Cecha | Gwintowniki ręczne | Gwintowniki maszynowe |
|---|---|---|
Liczba narzędzi w zestawie | 3 | 1 |
Metoda pracy | Ręczna | Maszynowa |
Prędkość cięcia | Niska | Wysoka |
Precyzja | Zależna od operatora | Wysoka, powtarzalna |
Koszt zakupu | Niższy | Wyższy |
Trwałość | Dobra | Bardzo dobra |
Przeznaczenie | Mała skala, naprawy | Produkcja seryjna |
Na co zwrócić uwagę przy wyborze gwintownika?
Rodzaj materiału – nie każdy gwintownik sprawdzi się w stali nierdzewnej czy aluminium. Warto dobrać narzędzie z odpowiednią geometrią nacinania i materiałem wykonania (np. HSS, HSS-Co).
Rodzaj gwintu – metryczny, calowy, drobnozwojowy – muszą być zgodne z wymaganiami projektu.
Typ otworu – otwór przelotowy czy nieprzelotowy – wybieramy odpowiednio gwintownik z prostymi lub skrętnymi rowkami.
Obciążenie i powtarzalność – do produkcji masowej zdecydowanie lepiej sprawdzi się gwintownik maszynowy.
Kiedy wybrać gwintownik ręczny, a kiedy maszynowy?
Wybierz gwintownik ręczny, jeśli:
pracujesz dorywczo lub wykonujesz pojedyncze gwinty,
potrzebujesz większej kontroli nad procesem,
działasz w trudno dostępnych miejscach bez maszyny.
Postaw na gwintownik maszynowy, jeśli:
zależy Ci na czasie i wydajności,
wykonujesz dużą liczbę powtarzalnych elementów,
masz dostęp do wiertarki, tokarki lub maszyny CNC.
Podsumowanie
Zarówno gwintowniki ręczne, jak i maszynowe mają swoje zalety i znajdują zastosowanie w różnych obszarach pracy. Kluczem do sukcesu jest dobór odpowiedniego narzędzia do charakteru zadania. Niezależnie od tego, czy pracujesz w przydomowym garażu, czy na hali produkcyjnej – w naszej ofercie znajdziesz rozwiązania, które spełnią Twoje oczekiwania pod względem jakości, trwałości i precyzji.
